Як бяспечна катацца на ровары ў час пандэміі – раіць доктар Андрэй Вітушка

Велагід Раман Абрамчук, кіраўнік праекту «Менскі велашпацыр» пагутарыў з лекарам-рэаніматолагам, кандыдатам медычных навук і велаэнтузіястам Андрэем Вітушкам пра лайфхакі і нюансы язды на ровары ва ўмовах пандэміі. Аказалася, што не ўсё так відавочна, як здаецца на першы погляд.

— Спадар Андрэй, дайце нам спраўныя парады і развейце некаторыя трывогі і сумневы. Па-першае, ці ўвогуле варта зараз высоўваць нос з хаты і ездзіць на ровары? Ці лепш пры магчымасці застацца дома?

— Калі неабходна кудысьці паехаць, то так, ровар ці ўласнае аўто — гэта найлепшы варыянт, бо вы ні з кім па дарозе не кантактуеце. А ровар добры яшчэ тым, што гэта экалагічны і агулам карысны для здароўя транспарт.

— Пры яздзе на ровары дыханне робіцца больш інтэнсіўным, і калі нацягнуў маску — то яна хутка вільгатнее. А ў дождж — дык увогуле адразу робіцца мокрай. Ці варта яе ўвогуле апранаць, едучы на ровары?

— Маска на ровары — гэта нонсэнс. Не варта яе апранаць. Маска патрэбна тады, калі вы кантактуеце з іншымі людзьмі, якія могуць быць заразнымі ў памяшканні на працягу некаторага часу.

— Добра, але возьмем сітуацыю, калі, напрыклад, раварыст, выйшаў з роварам са сваёй кватэры, апрануў маску, каб не заразіцца ў пад’ездзе, потым зняў яе перад пачаткам язды і праз некаторы час зноў мае патрэбу зайсці ў нейкае памяшканне, зразумела, у масцы. Што рабіць з маскай? Ці можна, напрыклад, акуратна, чыстымі рукамі яе зняць і павесіць за «вушка» на стырно, а потым гэтак жа апрануць яе перад уваходам у іншае памяшканне? Ці ўсё ж, неабходна абавязкова кожны раз апранаць свежую маску?

— Можна і так зрабіць. Толькі варта памятаць, якім бокам да сябе вы апраналі маску, каб не пераблытаць. Добра, калі маска пабудзе на сонцы — каронавірусы адчувальныя да сонечнага святла і высокай тэмпературы.

— Падчас язды, падчас аб’езду людзей у мяне, напрыклад, ёсць страх, што гэты чалавек (пешаход ці раварыст), да якога я набліжаюся, раптам кашляне ці чыхне ў мой бок, і я «злаўлю» вірус. Ці можа такое здарыцца?

— Тэарэтычна так, але верагоднасць усё ж вельмі малая.

— І ўсё ж, правіла пра 3 метры сацыяльнай дыстанцыі ці аднолькава актуальнае і для раварыстаў, і для пешаходаў? Ці, можа, тут грае ролю хуткасць раварыста? Ці можна, умоўна кажучы, хутка «праскочыць» прастору, дзе толькі што кашлянуў ці чыхнуў патэнцыйна хворы чалавек і, такім чынам, не заразіцца?

— Тэарэтычна, можна заразіцца, «уехаўшы» у воблака кропель слізі, якое выйшла ад хворага чалавека пры чыханні. Але пры гэтым трэба не толькі ўехаць у гэтае воблака, але яшчэ і ўдыхнуць, знаходзячыся там. Такім чынам можна «спадзявацца» што заразішся. Але верагоднасць супадзення прысутнасці хворага чалавека на вашым шляху і выканання вышэй пададзеных фактараў вельмі малая. Як паказвае практыка, найбольш хварэюць анастэзіёлагі-рэаніматолагі, якія, напрыклад, могуць заразіцца пры інтубацыі трахеі пацыента з COVID-19 (працэдура па пастаноўцы ў дыхальныя шляхі пацыента адмысловай трубкі). Пры гэтым твар доктара знаходзіцца блізка ад рота і носа пацыента, і таму небяспека максімальная. А верагоднасць трапіць у нейкае паветрана-кропельнае «воблака» хворага чалавека, едучы на ровары, і заразіцца — мізэрная. Трэба разумець і такую заканамернасць: чым большую дозу вірусных часцінак удыхнуў — тым цяжэй будзе працякаць хвароба.

— Вось напрыклад, галоўная веласцежка ў Мінску — не дазваляе вытрымаць дыстанцыю ў 3 метры з іншымі раварыстамі — ці сапраўды з-за гэтага ехаць па ёй зараз больш небяспечна, чым па шырокім ходніку якой-небудзь вуліцы, дзе застаецца магчымасць аб’езду з дыстанцыяй?

— Я б так не сказаў. На праспекце шмат пешаходных пераходаў. І раварыст вымушаны будзе так ці іначай на іх спыняцца і чакаць разам з іншымі зялёнага святла. І гэта больш небяспечна, чым ехаць па веласцежцы, не спыняючыся, і перастрэцца на імгненне з іншым, патэнцыйна заразным чалавекам. Калі патлумачыць на лічбах, то лепей на долі секунды апынуцца з хворым на адлегласці 50 сантыметраў, чым некалькі хвілін пастаяць з такім жа хворым на адлегласці 1-1,5 метры. Але, трэба сказаць, усё ж на вуліцы, па-за памяшканнямі, заразіцца не так лёгка.

— Вернемся да інтэнсіўнага дыхання. Ці ёсць так, што пасля хуткай язды раварыст, які дыхае інтэнсіўна і зайшоў у памяшканне, дзе знаходзіцца (ці знаходзіўся) хворы, — мае больш шанцаў заразіцца (ці заразіць іншых, калі сам хворы), чым чалавек, які дыхае ў спакойным тэмпе? Ці варта нармалізоўваць тэмп дыхання перад тым, як зайсці ў патэнцыйна «небяспечнае» месца?

— Пры інтэнсіўным дыханні магчымасцяў заразіцца, вядома, болей. Таму варта нармалізоўваць дыханне пры ўваходзе ў патэнцыйна небяспечнае месца. Каб вы зразумелі, што такое небяспечнае памяшканне, я прывяду ў прыклад крытэры вызначэння таго, што такое блізкі кантакт з пацыентам, хворым на COVID-19, на прыкладзе авіяпералёта. Калі ў салоне самалёта знаходзіўся хворы, то пасажыры на суседніх двух крэслах у чатыры бакі лічацца асобамі, якія мелі блізкі кантакт (так званыя кантакты першага ўзроўню).Таксама важная працягласць кантакту — некалькі гадзін.

— Многія зараз карыстаюцца лесвіцай замест ліфта, каб пазбегнуць магчымага заражэння ад людзей, якія могуць ехаць побач, ці нават ад паветра ліфта, у якім мог нядаўна ехаць хворы чалавек. Ці маюць сэнс гэтыя перасцярогі? Пытаюся, бо раварысту, які выбіраецца з дому ці вяртаецца дамоў з роварам, не надта зручна выбіраць лесвіцу ў гэтай дылеме, і большасць усё адно паедзе на ліфце.

— Я не сустракаў навуковых даследванняў на тэму верагоднасці заражэння ў ліфтах. Можна толькі меркаваць, што верагоднасць заразіцца ў ліфце ёсць, але невысокая, бо там усё ж ёсць вентыляцыя, і кантакт з патэнцыйна хворым — нікчэмна кароткі. Але ў кожным разе ў ліфце варта быць у масцы. Не трэба забываць пра іншую небяспеку — калі хворы чыхнуў у ліфце і кроплі трапілі на кнопкі, да якіх потым дакрануўся іншы пасажыр, які пасля гэтага дакранаўся да свайго твару.

— А што скажаце пра шэрынг ровараў і электрасамакатаў? З аднаго боку — яны дазваляюць не ездзіць у грамадскім транспарце, а з іншага — карыстальнікі ўсё ж дакранаюцца рознымі часткамі цела ці адзення да паверхняў транспартнага сродка. Ці варта тут неяк засцерагацца?

— Мае сэнс праціраць ручкі стырна такога ровара ці электрасамаката антысептыкам. А калі антысептыка на такое шкада ці папросту няма, то можна пракаціцца, не дакранаючыся ні да твару, ні да мабільнага тэлефону, ні да якіх іншых сваіх рэчаў падчас язды, і затым апрацаваць рукі антысептыкам ці добра памыць іх. То бок трэба памятаць і выконваць менавіта такую паслядоўнасць дзеянняў.

— Якія яшчэ парады дасцё тым, хто катаецца на роварах, а таксама на іншых сродках персанальнай мабільнасці ў гэткі час?

— Вазіце з сабой ваду, бо падчас язды ў такую спякоту можна хутка згубіць вадкасць і страціць прытомнасць. Я заўважыў, што зараз вельмі шмат людзей селі на ровар у сувязі з эпідэміяй, у тым ліку тых, якія не ўмеюць добра катацца, не маюць вопыта. Дык вось — не забывайце браць з сабой ваду, тым больш, што яе не заўжды можна купіць прама на вуліцы. Таксама не забывайце пра галаўныя ўборы, якія абароняць вас ад сонечнага ўдару, сонечныя акуляры і адпаведную вопратку.

— А вось, дарэчы, ці сухасць у горле павышае рызыку пранікнення інфекцыі ў арганізм? Недзе я чытаў, што трэба болей піць, каб не заразіцца каранавірусам. Ці так гэта?

— Не, я мяркую, што сухасць у горле на гэта не ўплывае, гэта марныя трывогі. Болей піць вады не зашкодзіць, калі адваротнага вам не раіў ваш доктар.